Carru de guerra

Un carru de guerra ye un vehículu con ruedes tiráu por caballos, un tipu especial de carru usáu pa la guerra.

En llatín llámase biga a un carru tiráu por dos caballos, y cuadriga a un carru de cuatro caballos, ente que carrus (carru) usábase puramente pa carros d'usu civil. El carru de guerra foi utilizáu mientres la Edá del Bronce y la del Fierro, y tamién pa los viaxes, los desfiles militares y nos xuegos, hasta muncho depués de que'l so usu militar quedara obsoleto.

Los primeros modelos teníen dacuando cuatro ruedes, pero nun yera lo avezáu. L'inventu crucial que dexó la construcción de carros llixeros tiraos por caballos pal so usu en combate foi la rueda con radios y llanta. Los primeros carros con ruedes radiaes daten de cerca del añu 2000 e.C. , y el so usu llegó al cenit escontra'l 1300 e.C. (Vease la batalla de Kadesh).

Los caballos d'esta dómina nun podíen soportar el pesu d'un home mientres el combate; los primeros caballos, descendientes d'animales selvaxes prindaos, teníen el tamañu averáu d'un poni grande. Pero nun carru, el caballu, amás de poder combinar la so fuercia cola d'otros, nun tenía que soportar nengún pesu na so grupa.

Los carros de guerra yeren naquella dómina bien eficaces sobre un campu de batalla llanu y estenu, y decidieron la resultancia de les guerres mientres cuasi siete siglos.

A midida que ameyoráronse les races de caballos en cautividá, faciéndolos más grandes y fuertes, los carros de guerra dexaron pasu a la caballería. Les razones nun yeren solamente práutiques, sinón tamién económiques: la caballería non solo podía emplegase de forma efectiva en más tipos de terrén, sinón qu'amás yera más barata al aforrase'l costu del carru. Los carros de guerra teníen dos usos tácticos básicos: como plataformes d'armes móviles, tresportando un arqueru o un llanzador de xavalines; y pa desbandar unidaes d'infantería por aciu cargues.

Les carreres de carros siguieron siendo populares en Constantinopla hasta'l sieglu VI.

Na guerra moderna, el papel tácticu de los carros antiguos ye retomáu, salvando les distancies y en ciertu mou, pol carru de combate.

Mientres la Primer Guerra Mundial, xustu antes de la introducción de los carros blindaos, los sidecares forníos con ametralladores teníen el mesmu papel que'l carru antiguu de guerra. Puede señalase tamién al tachanka rusu, qu'utilizaba de volao el conceutu de carru de caballos, que yera armáu con ametralladores, pero que de fechu yera una versión llixera de l'artillería a caballu, utilizada mientres más d'un sieglu nos campos de batalla europeos.